Kto wymyślił śrubę?

Kto wymyślił śrubę?

Śruby i śrubki to podstawowy łącznik mocujący. Trudno byłoby wskazać dom czy mieszkanie, w których nie można by było znaleźć przedmiotów lub ich elementów łączonych śrubami, zaczynając od mebli, a kończąc na urządzeniach RTV i AGD. Wszędzie znajdziemy te charakterystyczne łączniki o historii sięgającej ponad 2000 lat wstecz.

Długa historia śruby

Jako pierwszy o śrubie wspomnieć miał Archytas z Tarentu – grecki filozof, matematyk oraz astronom żyjący w IV w. p.n.e. W powszechnej świadomości jej wynalezienie przypisuje się jednak Archimedesowi, greckiemu uczonemu z III w. p.n.e. Opisał on śrubę jako spiralę umieszczoną w drewnianym cylindrze. Celem jej zastosowania było podniesienie poziomu wody wykorzystywanej do nawadniania upraw. Archimedes najprawdopodobniej opisywał urządzenia stosowane w starożytnym Egipcie do nawadniania ziem leżących bezpośrednio przy Nilu. Podstawowym przeznaczeniem użytkowym śruby Archimedesa na wiele stuleci pozostała funkcja podnoszenia poziomu wód czy wypompowywania wody np. z kopalń.

Nowe zastosowania śruby

Pomysł na wykorzystanie śruby do łączenia poszczególnych elementów na skalę przemysłową powstał dopiero w XVIII w. Wcześniej do spajania elementów używano drewnianych kołków lub metalowych gwoździ, prostych lub zakrzywionych. I to te ostatnie wskazały ścieżkę dla zastosowania śruby. Nie oznacza to, że już wcześniej, w czasach nowożytnych, nie próbowano wykorzystać koncepcji Archimedesa. Ze śrubą eksperymentował Brunelleschi czy Leonardo da Vinci. Opracowywane przez nich konstrukcje maszyn budowlanych lub wojennych, oblężniczych były zapowiedzią niedalekiej przyszłości.
Jako okres popularyzacji zastosowania śruby wskazuje się wiek XVIII, kiedy to wynaleziono tanie sposoby masowej produkcji. Pierwsze urządzenia do produkcji śrub pojawiły się w 1770 roku, które wymagały jednak udoskonalenia. Zainspirował się nimi Henry Maudslay, który w 1797 roku zbudował pierwszą wykorzystywaną na skalę przemysłową tokarkę służącą do precyzyjnego wycinania gwintów śrub.

Śruba – uniwersalny łącznik

W ciągu wieków śruba zmieniała swoje zastosowania. Obecnie jest podstawowym elementem złącznym. Na rynku znajdziemy dziś śruby o najróżniejszych zastosowaniach: śruby z łbem kulistym, śruby rzymskie, śruby do drewna i wiele, wiele innych. Trudno wyobrazić sobie, jak wyglądałby dziś świat, gdyby nie wynalazek starożytnych…

<< Wróć do strony głównej bloga

Go Top